«Карабау-2» қорымы, Қызылқоға ауданындағы Карабау ауылынан 10 шақырым солтүстікте орналасқан, диаметрі 70 метр және биіктігі үш метр.
2023-2024 жылдары жүргізілген археологиялық жұмыстар барысында қорымда тоғыз жерлеу орны зерттелді. Нәтижесінде, олардың жетеуі тонауға ұшырамағаны анықталды.
Мазарларды зерттеу барысында олардың біздің дәуірімізге дейінгі V ғасырда салынғаны белгілі болды. Онда әртүрлі әшекейлер, заттар, қару-жарақ және керамикадан жасалған ыдыстар, сондай-ақ адамдардың қаңқалары табылды.
Археологтардың айтуынша, қабірлер арасында бірнеше адамның жерленген ұжымдық қабірлер де бар. Табылған әшекейлер, қолданылған заттар мен қару-жарақтар бойынша мамандар оларды «патша чумдары» деп атады.
Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің екі жылдық археологиялық жұмысының нәтижелері «Сарматтардың алтындары» көрмесінде ұсынылды.
«Ғалымдар қазіргі уақытқа дейін біздің өңірімізді сармат империясының шеті деп санап келді. Біз жүргізген қазба жұмыстарының нәтижелеріне қарап, Каспий ойпаты, Жайық, Жем өзенінің маңындағы аумақ үлкен империяның орталығы деп айтуға болады. Табылған артефактілердің жалпы саны – шамамен мың. Оның ішінде тек 100-і алтын әшекейлер мен зергерлік бұйымдар. Олар анималистік стиль негізінде жасалған. Сол дәуірде өңірде мекендеген жыртқыштар (пантера, қабан, жолбарыс, сайғақ) табылған заттарда бейнеленген. Бұл зерттеу жұмысы аясында бұрын-соңды кездеспеген екі ағаш ыдыс жақсы жағдайда сақталған. Қазіргі уақытта олар реставрацияда», – деді археологиялық топ жетекшісі Марат Қасенов.
Барлығы үш чума қазылды. Әрқайсында шамамен 10-15 қабір болды.
Археологтардың айтуынша, сарматтар діни сенімдеріне байланысты тұрмыстық заттар мен қару-жарақтарымен, сондай-ақ қолданған бұйымдарымен бірге жерленген.
«Каракудук-1» және «Каракудук-2» қорымдары Карабау ауылынан 9,7 шақырым солтүстік-батыста орналасқан. Зерттеу барысында алтын және қола заттар, тұрмыстық бұйымдар, темір мен қола қару-жарақтар, сондай-ақ күміс пиктограммалар (сайғақ, қасқыр суреттері) табылды.
«Карабау-2» қорымында бұрын-соңды кездескен емес, алтын тұтқасы бар екі сынама тас табылды. Бұрын сарматтар алтынның шынайылығы мен сапасын анықтау үшін осы тасты қолданатын. Қазіргі уақытта мұндай тастарды алтын сатып алушылар пайдаланады. Сондай-ақ, жерлеу орындарында адамның киіміндегі алтын жапсырмалар табылды. Олардың салмағы екі граммнан басталады. Ең ауыр алтын әшекей – екі жағында таулы пантера бейнеленген білезік. Оның салмағы – шамамен 370 грамм», – деді Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің археологиялық ғылыми-зерттеу бөлімінің меңгерушісі Ғаламат Базарбаев.
Қазба жұмыстарына 20 жұмысшы мен бес музей қызметкері қатысты. Астана мен Алматыдан антропологтар шақырылды. 2005 жылы барлау жұмыстары нәтижесінде Карабау ауылының маңында қорымдар анықталды.
Археологтардың айтуынша, қазіргі уақытта Атырау облысында шамамен 500 сармат чумы бар.