Егер бұл тенденция сақталса, теңіз деңгейінің критикалық түрде көтерілу қаупі туындайды, бұл аралды мемлекеттердің бір бөлігін сумен толтыруға, көптеген елдердің жағалау инфрақұрылымына әсер етуі мүмкін, деп хабарлайды Kazpravda.kz тілшісі Naked-Science сілтеме жасап.
Сонымен қатар, бұл климаттың өзгеруіне адамның әсерін көрсетеді. Сондықтан мұздық масса жоғалтуын есепке алу маңызды. Бұл мәліметтердегі кемшіліктер мен әртүрліліктен қиын. Жаңа жұмыстың авторлары, мүмкіндігінше, осы шектеулерді айналып өтіп, аймақтық зерттеу топтарының көмегіне жүгінді.
2000 жылы Жерді жабатын мұздықтардың ауданы, Гренландия мен Антарктиданы қоспағанда, 706 мың шаршы шақырым болды, ал көлемі 158 мың текше шақырымнан сәл асты. Егер осы массаның бәрі еритін болса, теңіз деңгейі 324 миллиметрге көтерілер еді.
Гляциологтар жағдайды тек экспедициялар арқылы ғана емес, өйткені тікелей бақылаулар 1%-дан аспайды. Геодезиялық, гравиметриялық және альтиметриялық деректерді жеткізетін спутниктік қашықтықтан өлшеу әдістері көмекке келеді. Цифрлық рельеф модельдері (Digital Elevation Model) маңызды рөл атқарады. Осылардың барлығы бірге планетадағы мұз массасының өзгеруінің уақыт бойынша жалпы көрінісін береді, сонымен бірге әртүрлі деректерді талдауды қиындатады.
GlaMBIE ынтымақтастығының зерттеушілері әртүрлі бақылаулардың нәтижелерін біріктіріп, Гренландия мен Антарктиданы қоспағанда, планетадағы мұз жоғалту жылдамдығын есептеді. Бұл туралы мақала Nature журналында жарияланды.
Авторлар 19 аймақ үшін 233 мұздық масса өзгерісінің бағалауын талдады. Деректер 450-ден астам қатысушыны біріктірген 35 зерттеу тобынан алынды. Зерттеу 2000 жылдан 2023 жылға дейінгі кезеңді қамтыды.
Осы уақыт ішінде мұздықтар 6,5 гигатонна масса жоғалтты. Бұл теңіз деңгейіне 18 миллиметр қосады. 2012-2023 жылдар аралығындағы еру жылдамдығы 2000-2011 жылдармен салыстырғанда 36%-ға артты. Соңғы бесжылдық мұздың ең үлкен жоғалуымен ерекшеленді. Әр жыл сайын - 400 гигатонна, оның ішінде рекордтық 2023 жылы - 548 гигатонна.
Егер мұздық щиттерімен салыстырсақ, 2002 жылдан 2021 жылға дейінгі онжылдықта қалған барлық мұздықтардың жоғалтуы Гренландияның жоғалтуынан 18% -ға көп, ал Антарктиданың жоғалтуынан екі есе асып түсті.
Зерттеуге алынған 19 аймақтың барлығы мұздықтардың шегінуін бастан кешірді. Глобальды еруге ең үлкен үлес қосқан аймақтар - Аляска мен Канадалық Арктика. Оларға тиісінше 22% және 20% келеді. Одан кейін Гренландияның шеткі мұздықтары - 13%, Оңтүстік Анд - 10%.
Зерттеушілердің есептеулері бойынша, 2000 жылдан бері глобальды мұз массасы 5%-ға азайды, аймақтарда олар екіден 39%-ға дейін жоғалтты. Ең үлкен жоғалту Орталық Еуропада (39%), Кавказда (35%) және Жаңа Зеландияда (29%) орын алды.
GlaMBIE есептеулері бұрынғы алынған глобальды деректермен сәйкес келеді, ал аймақтық бағалауларда ауытқулар бар. Жаңа деректер дәлірек және әртүрлі бақылауларды салыстыру мен модельдерді калибрлеу үшін негіз бола алады. Олар БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық сарапшылар тобының жетінші бағалау баяндамасын дайындау кезінде пайдалы болады.
Биылғы жылдың қаңтар айының соңында әлемдегі ең үлкен айсберг британдық аралға жақындап келе жатқаны белгілі болды.